بچه ها و سندرم دید کامپیوتر :
بچه ها در آمریکا بطور متوسط روزانه یک تا سه ساعت را برای انجام تکالیف ، صحبت کردن با دوستان و بازی کردن جلوی کامپیوتر می گذرانند . والدین کودکان کوچکتر از دو یا سه سال فرزندشان را به استفاده از آن تشویق می کنند . در حقیقت :
نود درصد کودکان مدرسه ای به رایانه در خانه یا مدرسه دسترسی دارند . 54 میلیون کودک در آمریکا به تنهایی از رایانه در منزل یا مدرسه استفاده می کنند .
بسیاری از پزشکان دید اطفال و کامپیوتر، معتقدند که استفاده زیاد، کودکان را در خطر ابتلا به نزدیک بینی زودرس قرار می دهد . آنها ما را متوجه مطالعات اخیر می کنند که رایانه می تواند عواقب منفی بر دید کودکان داشته باشد :
25 تا 30 درصد اطفالیکه از رایانه استفاده می کنند برای دیدن بهتر آن در خانه یا مدرسه به عینک نیاز دارند . ( مطالعه دانشگاه کالیفرنیا )
اولین درجات نزدیک بینی از 12.1 به 20.4 درصد افزایش یافته است . ( وزارت بهداشت تایوان )
مطالعه مشابهی در سنگاپور نشان داد که درصد نزدیک بینی در کودکان 7 تا 9 ساله در سه سال دو برابر شده و به 34 درصد رسید .
نشستن برای ساعتها در جلوی رایانه به چشم کودکان فشار می آورد . چون چشم سعی در فوکوس کردن و دقت، بیشتراز دیگر کارها می کند . بیست سال قبل کودکان بیرون خانه بازی میکردند و اکثر دید آنها، دید دور بود . امروزه بیشتر بچه ها با یک رایانه در خانه یا مدرسه کار میکنند . نشستن جلوی کامپیوتر و خیره شدن به آن باعث مشکلات چشمی می شود که سالهای قبل شناخته شده نبوده است .
آیا شما هم نگران هستید که کودکانتان چه مدت در طول روز را می توانند جلوی رایانه بگذرانند ؟
امروزه رایانه دنیای نزدیک ماست و والدین باید از مشکلات در رابطه کار با آن آگاه باشند . نگاه کردن به رایانه وابسته به مهارت حرکتی ظریف است که در کودکان هنوز توسعه نیافته است؛ و تنها وقتی سیستم بینایی بالغ شود، کودک قادر است استرس کامپیوتر را کنترل کند .
بر اساس تحقیقات انجمن بینایی سنجی آمریکا ، رایانه به علل زیر به بینایی کودکان فشار می آورد :
کودکان خودآگاهی کمتری دارند لذا ممکن است ساعتهای طولانی بدون استراحت را در مقابل رایانه بگذرانند . این مقاومت طولانی مدت باعث مشکلات فوکوس چشم و فشار به آن می شود .
کودکان بسیار سازگارپذیرند . آنها می پندارند که آنچه را آنطور که می بینند طبیعی است حتی اگر دید آنها مشکل دار باشد . به این دلیل مهم است که والدین کودکان را زمانی که با رایانه کار می کنند، کنترل کنند .
کودکان از بالغین کوچکترند . چون میزهای کامپیوتر برای افراد بزرگسال طراحی شده است ، این امر زاویه را برای کودکان تغییر میدهد . کاربر باید به نمایشگر با زاویه 15 درجه پایین تر نگاه کند . بعلاوه به دلیل اینکه در رسیدن به صفحه کلید مشکل دارد و یا پاهایش را روی زمین قرار می دهد ممکن است باعث درد گردن ، شانه و یا کمر شود .
پنج نکته برای پیشگیری از مشکل بینایی – رایانه در کودکان :
بسیاری از متخصصین اطفال معتقدند که تنشهای محیطی دنیای نزدیک بیشتر از وراثت در ایجاد نزدیک بینی موثر است . در حقیقت استفاده کودکان از رایانه قبل از اینکه سیستم بینایی آنها کاملا رشد کرده باشد یک مشکل بهداشت عمومی است که آن را سندرم بینایی – رایانه ( CVS ) می نامند . برای اینکه از ابتلای کودکتان به CVS پیشگیری کنید به نکات ذیل توجه کنید .
قبل از شروع مدرسه ، هر بچه باید از نظر دید دور و نزدیک بررسی شود .
میز تحریر کودک باید مناسب او باشد نه فرد بزرگ
فاصله پیشنهادی نمایشگر و چشم کودکان 28-18 اینچ ( 70-45 سانتی متر ) است . فاصله کمتر از 18 اینچ باعث فشار به چشم کودکان می گردد . نور اطاق و نمایشگر باید متناسب باشد تا مانع پخش نور گردد .
والدین و معلمین باید از نشانه هایی که بیانگر یک مشکل هستند آگاه باشند ، مانند : قرمزی چشم ، مالیدن متناوب چشم ، چرخاندن سر و گرفتن حالت غیر عادی موقع نگاه کردن ، شکایت از تاربینی و خستگی . رایانه ممکن است یک دلیل این ناراحتی باشد .
مهم است که فرزند شما توسط یک پزشک متخصص اطفال و رایانه معاینه شود و همچنین در رابطه با عینک های کامپیوتر که مشکلات دید و خستگی را کاهش می دهند مطالعه کنید .
خستگی چشم به دنبال کار با رایانه :
ده مرحله برای بهبود آن توصیه میشود .
برای بسیاری از ما که در کارمان از رایانه استفاده می کنیم خستگی چشم یکی از شکایت های شایع محل کار می باشد . مطالعات نشان داده اند که خستگی و احساس فشار در 50 تا 90 درصد کسانی که با رایانه کار می کنند دیده می شود . این مساله می تواند سبب خستگی بدنی ، کاهش کارایی و افزایش خطای کاری گردد . مراحل ذیل کارکنان و کارفرمایان را کمک می کند که از مشکلات شایع کار با رایانه (CVS) بکاهند .
1- انجام معاینه چشم :
این امر مهمترین امری است که از مشکلات دید – رایانه پیشگیری می کند . تمامی کسانی که با رایانه کار می کنند باید قبل از شروع و پس از آن سالی یکبار چشمشان معاینه شود و حتما به چشم پزشکتان بگوئید که شما اغلب در محل کار و منزل با رایانه کار می کنید .
2- استفاده از نور مناسب :
خستگی چشم اغلب به دنبال نور زیاد خورشید که از طریق پنجره وارد می شود یا نور شدید داخلی ایجاد می شود . وقتی شما از رایانه استفاده می کنید نور محل شما باید حدود نصف نوری باشد که در اکثر دفترها پیدا می شود . نور اضافه بیرونی را با استفاده از سایه بان ، پرده و پوشاندن پنجره با پارچه می توان حذف کرد . نور داخلی را می توان با استفاده از لامپهای کمتر یا نورهای فلورسانت کاهش داد . اگر امکان داشته باشد پنجره سمت کنار نمایشگر باشد بجای اینکه روبروی آن یا پشت آن باشد .
3- کاهش نورهای زننده :
نورهای منعکس شده از دیوار ، سطوح رنگ روغن شده و صفحه نمایشگر می تواند خستگی چشم را سبب شود . استفاده از صفحه های ضد انعکاس بر روی نمایشگر ، رنگ کردن دیوار با رنگهای تیره تر و استفاده از رنگ روغن مات می تواند به شما کمک کند . در مقابل پوشاندن پنجره اگر شما نمی توانید نور بیرون را کاهش دهید از هود رایانه استفاده کنید . اگر شما عینک میزنید ، لازم است از لنزهای با پوشش ضد انعکاس ( Anti-reflective ) استفاده کنید که این پوشش نورهای منعکس شده در جلو و عقب لنز را کنترل می کند .
4- روزآمد کردن نمایشگر :
اگر شما تاکنون از نمایشگرهای معمول ( با تیوب کاتدی CRT ) استفاده می کرده اید ، آنرا با نمایشگرهای کریستال مایع LCD جایگزین کنید . LCD برای چشم بهتر است و خود دارای صفحه ضد انعکاس می باشد . مانیتورهای CRT قدیمی به دلیل سوسو زدن تصاویر یکی از علل اصلی خستگی چشم میباشد . هرچند این سوسو زدن غیرقابل دیدن باشد اما باعث خستگی و فشار در طول کار با رایانه می گردد . عارضه این امر وقتی بسامد ، مانیتور کمتر از 75 هرتز باشد بیشتر است .
اگر شما از نمایشگرهای CRT قدیمی استفاده می کنید بسامد (فرکانس) آنرا در حداکثر ممکن بگذارید . وقتی می خواهید یک نمایشگر صاف ( LCD ) تهیه کنید ، صفحاتی با حداکثر دقت و تفکیک پذیری ( Resolution ) انتخاب کنید .
تفکیک پذیری به اندازه نقاط dot pitch وابسته است . در کل نمایشگرهای با نقاط (dot pitch ) کوچکتر تصاویر واضح تری می دهند . نمایشگرهای با دات پیچ 0.28 یا کوچکتر انتخاب کنید . در نهایت نمایشگر بزرگ انتخاب کنید . بهتر است حداقل 19 اینچ باشد .
5- میزان نور ، شفافیت و کانتراست رایانه خود را تنظیم کنید .
روشنایی نور نمایشگر شما باید حدود نور محل کار شما باشد . بعنوان یک تست یک قسمت سفید در صفحه نمایشگر را در نظر بگیرید اگر مانند یک نقطه نورانی بنظر میرسد روشنایی ( Brightness ) رایانه شما زیاد است و اگر خاکستری و تیره به نظر می رسد ، کم است . همچنین از بالا بودن کانتراست صفحه اطمینان داشته باشید و اندازه حروف و اعداد باید مناسب باشد تا زمان کار راحت باشید .
اندازه حروف و رنگ روی نمایشگر :
میزان کردن حروف نمایشگر می تواند در کاهش خستگی چشم موثر باشد . بر اساس تجربیات دکتر جیمز شیدی برای جلوگیری از عارضه چشم-رایانه بطور ایده آل اندازه حروف باید سه سایز بزرگتر از کوچکترین اندازه ای باشد که شما از فاصله طبیعی قادر به خواندن آن هستید . او همچنین پیشنهاد می کند که حروف سیاه در زمینه سفید ترکیب رنگ بهتری برای چشم شما می باشد . دیگر ترکیبهای تیره روی روشن ،با کانتراست بالا هم قابل قبول است .
برای تنظیم اندازه حروف و رنگ آنها در سیستم ویندوز از گزینه Display Properties dialog که در قسمت control panel است استفاده کنید . بسته به نوع ویندوز شما اندازه حروف ممکن است در قسمت setting یا Appearance باشد . انتخاب رنگ در قسمت Appearance است .
اگر شما برای اتصال به اینترنت از اینترنت اکسپلور استفاده می کنید ، بر روی گزینه view کلیک کنیک سپس text size را از آنجا انتخاب نمائید . مرورگرهای اینترنتی و ایمیل ها هم گزینه هایی برای تغییر اندازه حروف دارند .
6- بیشتر پلک بزنید .
پلک زدن زمان استفاده از رایانه بسیار مهم است . این امر چشمتان را دوباره مرطوب می کند و از خشک شدن محافظت می کند . بر اساس مطالعات زمانیکه مردم با رایانه کار می کنند پنج برابر کمتر از حالت عادی پلک می زنند . اشک به دلیل کمتر پلک زدن زودتر تبخیر می شود و چشم خشک می گردد . چون هوای اکثر دفاتر خشک می باشد این امر باعث تبخیر بیشتر اشک و احتمال بیشتر خشکی چشم می شود . اگر شما هم خشکی چشم را تجربه کرده اید از چشم پزشکتان اشک مصنوعی مناسب را برای استفاده در طول روز تقاضا کنید .
به بیان دیگر نباید قطره های نرم کننده را با قطره هایی که قرمزی چشم را از بین می برند اشتباه گرفت ، که این دومی تنها باعث می شود ظاهر چشم شما بهتر شود . اینها با کوچک تر کردن قطر رگهای روی سفیدی چشم باعث می گردند که چشم سفیدتر بنظر برسد . اما این قطره ها ترکیبات لازم برای برطرف کردن خشکی چشم و تحریک را ندارند .
این تمرین را انجام دهید : هر 20 دقیقه 10 بار مانند زمانیکه خوابتان می برد ( خیلی آرام ) پلک بزنید . این امر به مرطوب شدن مجدد چشم شما کمک می کند .
7- چشمتان را ورزش دهید :
مشکلات چشم در کار با رایانه بیشتر بر خستگی چشم متمرکز می شود . برای کاهش این امر در خیره شدن طولانی مدت به رایانه هر 20 دقیقه یک بار به دوردست و یا پائین سالن نگاه کنید . نگاه کردن به دور دست به دلیل شل کردن ماهیچه های دخیل در فوکوس کردن ( دید نزدیک ) باعث کاهش خستگی می گردد .
ورزش دیگر نگاه کردن به یک شی ء در دور برای 10 تا 15 ثانیه و سپس خیره شدن به نزدیک به همان میزان و دوباره به دوردست است و این کار را ده بار تکرار کنید . این ورزش از عارضه ای که باعث اسپاسم عضلات دخیل در دید نزدیک می شود ( Lock up ) و پس از کار طولانی با رایانه ایجاد می شود، پیشگیری میکند.
هر دو ورزش های بالا خستگی چشم را کاهش میدهند . بخاطر داشته باشید که پلک زدن متوالی در طول تمرینات و کار با رایانه خطر خشکی چشم را کاهش می دهد .
مطمئن باشید که نور محیط کافی است و فاصله شما از نمایشگر مناسب است .
8- داشتن زمان استراحت متناوب:
برای کاهش خطر سندرم دید – رایانه ، درد گردن و شانه و پشت ، به خودتان استراحت متناوب در طول کار با رایانه بدهید .
برخی کاربران رایانه تنها دو پانزده دقیقه در طول روز به خود استراحت می دهند . بر اساس مطالعات اخیر مشکلات با چهار استراحت 5 دقیقه ای بیشتر کاهش می یابد . و این استراحت های حمایتی ، کارکرد کارکنان را کاهش نخواهد داد . سرعت وارد کردن داده ها به رایانه با این استراحت های میانی افزایش می یابد . در مدت استراحت بایستید، حرکت کنید و حرکات کششی بازوها ، ساقها ، پشت ، گردن و کمر را انجام دهید .
برای اطلاع از حرکات بهتر می توانید به کتابهایی در این زمینه و یا مربیان ورزش مراجعه کنید . لامپ میز تحریر شما نباید صفحه رایانه شما را روشن کند و یا به سمت چشم شما باشد .
9- میز کار خود را تغییر دهید:
اگر کار شما به گونه ای که لازم است به طور متناوب به یک برگه و نمایشگر رایانه نگاه کنید بهتر است از نگهدارنده های برگه در کنار صفحه نمایش بهره ببرید . نور این صفحه باید کافی باشد . گاهی لازم است از یک چراغ مطالعه برای این منظور استفاده کنید البته توجه داشته باشد نور آن به سمت چشم شما و یا نمایشگر نباشد .
قرارگیری نامناسب پشت میز کار و رایانه نیز باعث مشکلات چشم می گردد که لازم است صندلی و میز و ارتفاع آنها را میزان کنید . میز تحریرهای (میز کامپیوتر) استاندارد یک فاصله 20 تا 23 اینچی را میان چشم شما و صفحه ی نمایشگر ایجاد میکنند . مرکز صفحه نمایشگر باید ده تا پانزده درجه پائین تر از چشم شما باشد تا چشم ، سر و گردن شما راحت باشد .
10- عینک های رایانه را هم به خاطر داشته باشید:
برای راحتی بیشتر در کار با رایانه گاهی لازم است شما از یک عینک مناسب که برای چشم شما نسخه شده است استفاده کنید . اگر شما استفاده کننده لنز تماسی می باشید به دلیل اینکه احساس ناراحتی در طول کار با رایانه بیشتر است این امر مهم تر می باشد . همچنین اگر شما استفاده کننده از عینک های دو کانونه یا تدریجی می باشید استفاده از عینک رایانه گزینه ی مناسبی است چون این لنزها به تدریج برای یک فاصله به کار می روند و برای فاصله ی دقیق طراحی نشده اند .
عینک های رایانه برای تاری دید و دیگر مشکلات دید رایانه ای :
در هر زمان که با رایانه کار می کنید ممکن است تاری دید یا مشکلات دیگر چشمی داشته باشید مشکل شما ممکن است بیشتر خستگی و فشار چشم باشد که با کارهای دیگر اتفاق نمی افتد .
اگر شما کمتر از چهل سال دارید تاری دید شما ممکن است بدین دلیل باشد که چشم شما قادر نیست برای طولانی مدت روی یک نقطه متمرکز شود . و خستگی و تاری ممکن است به دلیل اختلال چشم شما در تغییر سریع فوکوس کردن بین نمایشگر و صفحه کلید باشد، این تاخیر تطابق ممکن است همراه با دیگرمشکلات چشمی کار با رایانه ( CVS ) باشد.
اگر شما بالای چهل سال دارید ، مشکل شما شاید به خاطر شروع پیر چشمی Presbyopia ( کاهش طبیعی تطابق چشم به دلیل افزایش سن ) باشد . این مسائله بیشتر باعث CVS می گردد .
شما چه باید بکنید ؟ یک عینک اختصاصی کار با رایانه بگیرید و فاصله ی خود با صفحه ی نمایشگر را تنظیم کنید . عینک صرفا برای کار با رایانه نسخه می شود و شما در کار راحت می شوید .
من تا کنون عینک استفاده می کرده ام . آیا واقعا لازم است عینک را یانه بگیرم ؟
متاسفانه ممکن است عینک معمول یا مطالعه ی شما برای کار با رایانه مناسب نباشد چرا ؟ صفحه ی رایانه معمولا بیست تا بیست و شش اینچ ( 50 تا 65 سانتی متر) با چشم استفاده کننده فاصله دارد، به این فاصله ناحیه دید حد وسط گفته می شود . دورتر از این، دید دور و نزدیک تر نیز دید نزدیک نامیده می شود .
بیشتر افراد جوان که عینک می زنند برای دید فاصله ی دور است . عینک های مطالعه نیز تنها برای دید نزدیک نسخه می شوند . عینک های دو کانونه که برای افراد بالای چهل سال تجویز می شود نیز تنها دید دور و نزدیک را فراهم می سازند. عینک های سه کانونه و تدریجی ( که از میانه عینک به پائین به تدریج شماره آن برای دید نزدیک تنظیم می گردد ) نیز ناحیه کوچکی برای دید این فاصله را دارند و برای کار با کامپیوتر راحت نیستند . بدون عینک مناسب نیز علائم کار با کامپیوتر مانند تاری دید و سردرد و خستگی چشم ایجاد می شود و بدتر از این برخی افراد ممکن است برای دیدن مناسب به سمت رایانه خم شوند و یا سر خود را برای دیدن از قسمت پائین عینک دائم خم نگه دارند که اینها خود باعث درد گردن و شانه ها و پشت می شود . مطالعات نشان داده اند که عینک رایانه ی مناسب کارآیی فرد را خیلی افزایش می دهد .
لنزهای عینک رایانه :
عینک رایانه باید یک سری خصوصیات داشته باشد . چون صرفا جهت کار با رایانه نسخه می شوند برای موارد دیگر چون رانندگی مفید نیستند . ساده ترین نوع آن یک عدسی یک کانونه می باشد که دید راحت در فاصله نمایشگر تا چشم را مهیا می کند . این عینک باعث راحتی ماهیچه های دخیل در تطابق چشم در فاصله دید رایانه می شود و دید وسیع تری ایجاد می کند و مانع خستگی چشم ، تاری دید و گرفتن حالت غیر طبیعی بدن که باعث درد گردن وپشت می شود می گردد . این عینک ها برای افراد جوان و مسن کاربر رایانه مفیدند .
یک نوع معمول عینک رایانه ، نوعی است که افراد با پیرچشمی استفاده می کنند و قدرت لنز آن بطور تدریجی افزایش می یابد که البته مانند نوع دوکانونه که خطی در وسط عینک است و برای دید دور و نزدیک می باشد نیست . این نوع عینک محیط وسیع تری برای دید وسط ، نسبت به عینک های تدریجی معمول ایجاد می کند هرچند برای رانندگی و کارهای دور مفید نیست .
نوع دیگر عدسی های سه کانونه می باشد که محیط وسیعتری نسبت به لنزهای سه کانونه معمول برای دید با رایانه ایجاد می کند .
نوع دیگری که میتوان بدین منظور استفاده کرد لنزهای دو کانونه می باشد که مرکز آن برای دید رایانه و قسمت زیرین آن برای دید نزدیک ( خواندن ) می باشد .
عینک رایانه را می توان بصورت اضافه بر روی عینک معمول گذاشت و برداشت .
شما می توانید با کمک چشم پزشکتان و یا بینایی سنج خود عینک و فرم مناسب را انتخاب کنید .
فایده دیگر ، بهبود خستگی چشم :
عینک رایانه علاوه بر اینکه دید خوبی به شما می دهد می تواند خستگی چشم که به دلیل نور درخشان محیط کار ایجاد می شود را بهبود بخشد و با استفاده از عینک های با پوشش ضد انعکاس ( Anti-reflective ) شما می توانید ورود نورهای اضافی و منعکس شده را به چشمتان کاهش دهید .
اگر در محیط کار شما از نور فلورسانت استفاده می شود شما باید چاره دیگری بیاندیشید . نور فلورسانت بدلیل دارا بودن نور آبی باعث مشکلاتی برای چشم انسان مانند پخش نور و مشکل تطابق می شود . یک پوشش ضد اشعه ماوراء بنفش ( UV ) روی عینک از رسیدن این نور به چشم شما ممانعت می کند .
درد و ناراحتی های در رابطه با رایانه :
آیا شما وقتی با رایانه کار می کنید دچار سردرد می شوید ؟ گردن ، شانه و پشت درد چطور ؟ اینها شکایات شایع می باشند که یا به دید شما مربوط می باشند و یا نه .
چگونه دید شما بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد ؟
اگر شما دچار پیرچشمی شده باشید که این درافراد بالای 40 سال اتفاق می افتد ، صفحه رایانه را به صورت پرزدار ، حتی با عینک می بینید که این پرزدار دیدن باعث سردرد شما می شود .
اما درد در قسمت های دیگربدن بدنبال وضعیت غیر معمول برای خواندن صفحه رایانه و یا خم کردن سر برای اینکه از پائین یا کنار عینک به صفحه نگاه کنید باعث این امر می شود .
در رابطه با اینکه عینک رایانه چه کمکی میتواند بکند صحبت کردیم و اینکه قبل از خرید رایانه و میز آن چه نکاتی را باید در نظر داشته باشید .
مهندسی محیط کار :
مهندسی و چیدمان ضعیف محیط کار باعث سردرد و درد گردن ، شانه و پشت می شود . موارد ذیل به راحتی بیشتر شما کمک می کند .
نمایشگر رایانه را درست در مقابل خود قرار دهید نه در یک سمت . فاصله آن از چشم شما 20 تا 26 اینچ ( 50 تا 65 سانتی متر) باشد . بالا و پائین نباشد . بر اساس تجربیات دکتر جیمز شیدی ، مرکز نمایشگر باید از دید سیستم شما 4 تا 9 اینچ ( 10 تا 22.5 سانتی متر ) پائین تر باشد . ممکن است لازم باشد شما کتابی زیر نمایشگر قرار دهید و یا صندلی خود را بالا و پائین ببرید . اگر شما صندلیتان را جابجا می کنید در نظر داشته باشید که زمان تایپ ( ماشین نویسی ) بازو و دستان شما باید موازی سطح باشد و پای شما باید صاف روی زمین ( یا جاپایی ) باشد ، در خاتمه موقعیت مناسب در پشت میز کار داشته باشید و پشت شما صاف و شانه هایتان به سمت عقب باشد .
خلاصه :
عینک رایانه و یا تغییر محیط کار باید دردهای شما را از بین ببرد و اگر همچنان مشکل داشتید به پزشک مراجعه نمائید .